Με την ευκαιρία της αυριανής συζήτησης, ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, των υποθέσεων ως προς τη συνταγματικότητα του Ν. 5094/2024 που επέτρεψε τη λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων στη Χώρα μας, αξίζει να τονιστεί ότι η γραμματική ερμηνεία δεν αποκλείει άλλες...
Nomarchia
Έχουμε ήδη επισημάνει ότι η γενικευμένη προβολή, τα τελευταία χρόνια, της ανάγκης λήψης δραστικών μέτρων για την αντιμετώπιση των δυσμενών συνεπειών της ανθρωπογενούς κλιματικής κρίσης θα μπορούσε να λειτουργήσει ως εφαλτήριο ανάταξης του οικολογικού συνταγματισμού, ο...
Η βαθιά θεσμική κρίση που μαστίζει τη Χώρα μας αναδεικνύεται από το γεγονός ότι σχεδόν όλες οι προτεινόμενες λύσεις μάλλον απηχούν το πρόβλημα παρά το αντιμετωπίζουν. Η αμφιλεγόμενη συνταγματική και νομοθετική διαχείριση του τρόπου απόδοσης ποινικής ευθύνης στα μέλη...
Το επιστημονικό δόγμα αποτελεί πηγή του δικαίου; Οι θιασώτες του τεχνοκρατικού θετικισμού όχι μόνον θα απαντούσαν αρνητικά, αλλά, επιπλέον, μάλλον θα χαρακτήριζαν το ερώτημα προκλητικό. Όσοι υιοθετούν στις αναλύσεις τους στοιχεία νομικού ρεαλισμού, επιδιώκοντας την...
Ο Ισπανός δραματουργός J. Benavente έλεγε ότι «ο εχθρός αρχίζει να είναι τρομακτικός όταν αρχίζει να έχει δίκιο». Το ίδιο μπορεί να ισχύει και για τους εχθρούς της δημοκρατίας, ιδίως όταν εμφανίζονται σαν φίλοι της. Στη Γερμανία του Μεσοπολέμου, η επίκληση των αρχών...
Στη Χώρα μας, η παράλειψη ψήφισης των εκτελεστικών νόμων, από τους οποίους εξαρτάται η υλοποίηση συνταγματικών θεσμών, αποτελεί μία από τις πιο σοβαρές αλλά και τις πιο συνήθεις περιπτώσεις απαξίωσης του Συντάγματος. Επιτρέπει στην κυβερνητική πλειοψηφία να καθιστά...
Κάθε φορά που το Συμβούλιο της Επικρατείας ανέλαβε αποφασιστικά τον ρόλο του αντίβαρου απέναντι στη δημόσια και την ιδιωτική εξουσία, η συμβολή του στην εμπέδωση του κράτους δικαίου στη Χώρα μας υπήρξε ανεκτίμητη. Για τον λόγο αυτόν προκάλεσε συχνά τις αντιδράσεις της...
Μάλλον ανασφάλεια και νοοτροπία παραίτησης υποδηλώνουν o υπέρμετρος αυτοπεριορισμός και η αναβλητικότητα που επιδεικνύουν, τα τελευταία χρόνια, στη Χώρα μας, όλοι σχεδόν οι δημόσιοι φορείς που καλούνται να ελέγξουν τη συνταγματικότητα των νόμων, δηλαδή την τήρηση του...
Στην πατρίδα μας, ντυμένοι φίλοι είναι, συχνά, οι εχθροί του Συντάγματος. Μιλούν περίτεχνα για τις συνταγματικές εγγυήσεις της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου. Την ίδια στιγμή, παραβιάζουν τις ατομικές ελευθερίες συγκαλύπτοντας τις ευθύνες τους, επηρεάζουν αθέμιτα...
Τη χρονιά που φεύγει, συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από την ελληνική επανεπικύρωση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) και 75 χρόνια από την ίδρυση του Συμβουλίου της Ευρώπης. Εγκλωβισμένες στον κομφορμισμό των επίσημων εορτασμών, οι περισσότερες...
Τα τελευταία χρόνια, η υβριδοποίηση δημόσιου και ιδιωτικού, που υποβαθμίζει καθετί δημόσιο, δεν μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστα τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης. Έτσι, στο παλαιό καθεστώς της επικουρικής ασφάλισης, η αρχή της κοινωνικής αλληλεγγύης εξυπηρετούσε τον...
Αφού σκότωσαν τον θεό του παλαιού καθεστώτος για να τον αντικαταστήσουν με τον λαό, οι νεωτερικές εξουσίες θέλησαν να ξεμπερδέψουν και με τον τελευταίο, εξορίζοντάς τον από το ζωτικό παρόν τους. Συμμεριζόμενες, κατά βάθος, την κλασσική πεποίθηση των ντεϊστών ότι ο...
Πόσο ανεξάρτητοι είναι, στην πράξη, οι δικαστές; Τελικά, είναι φρουροί του Συντάγματος ή των εκάστοτε κρατούντων; Τα ερωτήματα αυτά τίθενται με όλο και μεγαλύτερη έμφαση στη Χώρα μας, στην οποία είναι γενικευμένη η αίσθηση όχι μόνον ότι φορείς της πολιτικής και της...
Αν και η άσκηση δικαιοδοτικών καθηκόντων αποτελεί έργο θεσμικά επικαθορισμένο από αυστηρές υποχρεώσεις διακριτικότητας, το Σύνταγμα έχει αναγνωρίσει το συνδικαλιστικό δικαίωμα των δικαστών, μέσω των ενώσεών τους (άρθρο 89, παρ. 5). Στο πλαίσιο αυτό, ο νομοθέτης έχει...
Ο τρόπος με τον οποίο εξελίχθηκαν, τα τελευταία χρόνια, η αντίληψη για τα θεμελιώδη δικαιώματα και το καθεστώς προστασίας τους αποτελεί προνομιακό πεδίο συνειδητοποίησης και μελέτης της αναβίωσης προνεωτερικών προτύπων που αλλοιώνουν τα κεκτημένα του συνταγματικού...
Ένα από τα πιο σοβαρά συμπτώματα απαξίωσης του Συντάγματος, ιδίως στη Χώρα μας, είναι η παράλειψη ψήφισης των νόμων από τους οποίους εξαρτάται η υλοποίηση συνταγματικών θεσμών. Ο νομοθέτης μπορεί να αδρανοποιεί θεμελιώδεις διατάξεις των οποίων η εφαρμογή προϋποθέτει...
Η Ιστορία είναι διάσπαρτες στιγμές χωρίς προφανείς συνδέσεις. Εμπνέει μεν αναστοχαστικές αφηγήσεις, πλην όμως ειρωνεύεται σκληρά αυτούς που επιχειρούν να την «τελειώσουν», μετατρέποντάς την σε ένα θεολογικό μυθιστόρημα με προδιαγεγραμμένη κατάληξη. Το έκανε με τους...
Στον τομέα της ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, η υποχώρηση του δημοσίου συμφέροντος απέναντι στο ιδιωτικό, μέσω της διαρκούς ενίσχυσης των προνομίων των ιδιωτών σε βάρος της υπερέχουσας θέσης των αναθετουσών αρχών, δεν εντοπίζεται μόνο στον νεοπαγή θεσμό των προτύπων...
Πριν από λίγες εβδομάδες, είχαμε επισημάνει ότι η λήψη των αναγκαίων δραστικών μέτρων για την αντιμετώπιση των δυσμενών συνεπειών της ανθρωπογενούς κλιματικής κρίσης προσκρούει στις οικονομικές, πολιτικές και θεσμικές ασυμμετρίες του σημερινού κόσμου (βλ. εδώ, το...
Στη Χώρα μας, το καθεστώς απόδοσης ποινικής ευθύνης στα μέλη της Κυβέρνησης και τους υφυπουργούς είναι περίπλοκο και υβριδικό, καθώς επιχειρεί, μεταξύ άλλων, έναν δύσκολο συνδυασμό νομικών και πολιτικών εκτιμήσεων, αναθέτοντας στην πλειοψηφία της Βουλής την ευθύνη για...
H ποικιλία που εμφανίζουν οι πηγές του διοικητικού δικαίου -και, γενικότερα, του δικαίου- στις μέρες μας απορρέει από την κρίση της κρατικής κυριαρχίας και τους βασικούς μετασχηματισμούς των διαδικασιών παραγωγής του δικαίου: την επάνοδο στη λογική της διαμοιρασμένης...
Η επικράτηση, στις μέρες μας, μιας διεθνούς ρητορικής που υπερτονίζει την ανάγκη επιτάχυνσης της απονομής δικαιοσύνης, ως κρίσιμης παραμέτρου οικονομικής αποδοτικότητας, δεν προάγει μόνο την ιδιωτικοποίηση της δικαστικής εξουσίας μέσω της διεύρυνσης της προσφυγής στη...
Tα αποτελέσματα και οι συνέπειες των πρόσφατων ευρωεκλογών στη Γαλλία επιβεβαίωσαν, με παραδειγματικό τρόπο, ότι, σήμερα, το μείζον πολιτικό ζήτημα, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο, είναι εάν υπάρχει περιθώριο αποτελεσματικής αντίδρασης των αριστερών και...
Στις μέρες μας, η ακαδημαϊκή ελευθερία δοκιμάζεται όχι μόνο από άμεσες ή έμμεσες παρεμβάσεις της κρατικής εξουσίας στην αυτοδιοίκηση των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, αλλά και -προεχόντως- από το γεγονός ότι, ολοένα και περισσότερο, τα τελευταία ελέγχονται από...
Στη Χώρα μας, αλλά και διεθνώς, η προστασία του περιβάλλοντος, μολονότι έχει περιβληθεί με το σύνολο σχεδόν των θεμελιωδών νομικών εγγυήσεων, τείνει να καταλήξει σε ένα γενικό αλλά ασαφές αίτημα που λειτουργεί συχνά ως νομιμοποιητικό άλλοθι κάθε κυρίαρχης οικονομικής...
Λίγες μέρες πριν από τη διεξαγωγή των ευρωεκλογών σε μια χρονιά που η Γ΄ Ελληνική Δημοκρατία συμπληρώνει πενήντα χρόνια ζωής, είναι χρήσιμος ο αναστοχασμός πάνω στη μεγάλη εικόνα της διαδικασίας ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και της συμμετοχής της Χώρας μας στη διαδικασία...
Ο όρος νομικός ρεαλισμός υποδηλώνει ένα ευρύτατο σύνολο ποικίλων αντιφορμαλιστικών θεωριών που αμφισβητούν τον ακραιφνώς δεοντολογικό χαρακτήρα του δικαίου και δίνουν μικρότερη ή μεγαλύτερη έμφαση στη ζώσα πραγματικότητά του. Οι ρεαλιστικές προσεγγίσεις κυμαίνονται...
Οι σοβαροί προβληματισμοί γύρω από την απορρύθμιση της ανώτατης εκπαίδευσης που επέρχεται, μετά την ψήφιση του Ν. 5094/2024, λόγω της δυνατότητας λειτουργίας στη Χώρα μας μη κρατικών πανεπιστημίων, δεν συνδέονται μόνο με την ανάγκη υπεράσπισης του δημόσιου χαρακτήρα...