Η επιστημονική συζήτηση στη Νομαρχία ξεκινά, καθώς η επικαιρότητα βρίσκει τη Χώρα μας υπόλογη στην Ευρώπη για παραβιάσεις των αρχών του Κράτους Δικαίου. Στις 7 Φεβρουαρίου 2024, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε, σε βάρος της Ελλάδας, ψήφισμα στο οποίο, μεταξύ άλλων, εκφράζονται έντονες ανησυχίες σχετικά με την ελευθερία των μέσων μαζικής ενημέρωσης, επισημαίνονται η υπερβολική χρήση βίας από την αστυνομία, η κακομεταχείριση μεταναστών και η ανεπάρκεια του κοινοβουλευτικού ελέγχου, καταδικάζεται η παράνομη εργαλειοποίηση του όρου «απειλή για την εθνική ασφάλεια» ως δικαιολογία για απαράδεκτες υποκλοπές και τονίζεται με μεγάλη ανησυχία ότι ανεξάρτητες αρχές, όπως η Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) και η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, υφίστανται αυξανόμενη πίεση λόγω του έργου τους όσον αφορά την παράνομη παρακολούθηση τηλεφωνικών συνδιαλέξεων από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών. Είναι δε αξιοσημείωτο ότι, με το παραπάνω ψήφισμά του, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλεί την Επιτροπή να αξιοποιήσει πλήρως τα εργαλεία που διαθέτει για να αντιμετωπίσει τις παραβιάσεις από την Ελλάδα των αξιών που κατοχυρώνονται στο άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο Χρήστος Ράμμος, Πρόεδρος της ΑΔΑΕ, παρουσιάζει τις περιπέτειες του ευαίσθητου δικαιώματος στο απόρρητο των επικοινωνιών, αναδεικνύοντας τις αντίξοες συνθήκες κάτω από τις οποίες η ΑΔΑΕ προσπαθεί να ασκήσει τις συνταγματικές αρμοδιότητές της.
Στις 8 Φεβρουαρίου 2024, τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου «Ενίσχυση του Δημόσιου Πανεπιστημίου – Πλαίσιο λειτουργίας μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων». Σε πρώτο επίπεδο, αυτή η νομοθετική πρωτοβουλία θέτει ζήτημα αντισυνταγματικής μετάλλαξης του κοινωνικού χαρακτήρα της ανώτατης εκπαίδευσης. Σε δεύτερο επίπεδο, εγείρει σοβαρούς προβληματισμούς ως προς την υποβάθμιση του κύρους του Συντάγματος και ως προς τη μειωμένη αξιοπιστία της συνταγματικής ερμηνείας που υιοθετεί.
Ο Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος σχολιάζει το παραπάνω σχέδιο νόμου, υποστηρίζοντας ότι η Κυβέρνηση, μοχλεύοντας απόψεις που δαιμονοποιούν την πρωτοτυπική (originalist) ερμηνεία του Συντάγματος και υπερτιμούν την υπεροχή του ενωσιακού δικαίου, εργαλειοποιεί τόσο το εθνικό όσο και το ευρωπαϊκό δίκαιο, προκειμένου να δημιουργήσει τετελεσμένα, ενόψει της προγραμματισμένης προσπάθειας τυπικής αναθεώρησης του άρθρου 16 του Συντάγματος.
Υπό ποιες προϋποθέσεις χορηγείται η ελληνική ιθαγένεια; Το νομικοπολιτικό διακύβευμα της απάντησης αυτού του ερωτήματος είναι τόσο πολυδιάστατο ώστε παραμένει επίκαιρο, διαρκώς τα τελευταία χρόνια, τόσο στη θεωρία όσο και ενώπιον των δικαστηρίων.
Η Ευγενία Κοψίδη και ο Βασίλης Τσιγαρίδας, παρακολουθώντας την εξέλιξη της νομολογίας, διαπιστώνουν ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας «απέτρεψε» τη διευκόλυνση μερίδας αλλοδαπών να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια και το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών «επέτρεψε» τη δυσχέρανση των σχετικών προϋποθέσεων.
Πώς εξηγείται η αποτυχία θέσπισης ενός νέου Συντάγματος; Στο δημοψήφισμα που διενεργήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2023, οι πολίτες της Χιλής αρνήθηκαν να αντικαταστήσουν το ισχύον Σύνταγμα, κατάλοιπο της δικτατορίας του στρατηγού Αουγούστο Πινοσέτ, απορρίπτοντας σχέδιο νέου Συντάγματος που είχε καταρτιστεί από συντακτική συνέλευση στην οποία κυριαρχούσε η άκρα δεξιά. Είχε προηγηθεί το δημοψήφισμα της 4ης Σεπτεμβρίου 2022, στο οποίο είχε απορριφθεί ένα άλλο σχέδιο Συντάγματος. Ήταν «το πλέον προοδευτικό Σύνταγμα στον Κόσμο», το οποίο είχε καταρτιστεί από συντακτική συνέλευση που συγκροτήθηκε μετά από τις μαζικές και πολύνεκρες διαδηλώσεις που έλαβαν χώρα στη Χιλή το φθινόπωρο του 2019.
Ο Νίκος Σουρής, μελετώντας τη συντακτική διαδικασία στη Χιλή την περίοδο 2019 – 2022, υποστηρίζει ότι η τελική απόρριψη του σχεδίου Συντάγματος, έχει τις ρίζες της στην επιλογή ενός μετα-κυριαρχικού (post-sovereign) μοντέλου άσκησης της συντακτικής εξουσίας, το οποίο απέτυχε να εκληφθεί ως μια πολιτική διεργασία εκ νέου θέσμισης του κράτους της Χιλής.